Disruptieve technologie is katalysator voor next big thing in platformeconomie

Trends in de marktplaats- en platformeconomie 2022

2021 zou het jaar worden waarin we zouden afrekenen met corona en ons offline leven vol overgave weer konden oppakken. Helaas hebben we het laatste maar even kunnen doen. Mede hierdoor blijft digitalisering prioriteit en zien we in de wereld van platformen en marktplaatsen interessante innovaties ontstaan. Welke trends gaan we zien in 2022?

Traditioneel verdienmodel C2C-platformen gaat op de schop

Sinds het ontstaan van de eerste marktplaats is het verdienmodel grotendeels gebaseerd op het laten betalen van verkopers bij het plaatsen van een advertentie. Het omdraaien van dit model en juist de koper laten betalen is de komende jaren een belangrijke katalysator voor de groei van C2C-platformen. Partijen zoals Vinted en het Spaanse Wallapop doen dit al succesvol.

Het idee hierachter is als het aanbod op een platform voldoende groot en divers is, er vanzelf kopers op af zullen komen. Daarom moet de drempel voor verkopers zo laag mogelijk zijn om hun waar aan te bieden. De inkomsten voor het platform komen dan uit de commissie of het aanbieden van aanvullende diensten. Hierbij kun je denken aan kopersgarantie, certificaten voor echtheid van goederen of geïntegreerde mogelijkheden voor verzending en betaling zoals Marktplaats deze ook aanbiedt.

Een verdienmodel gebaseerd op de koper heeft bij platformen als Vinted en eBay Kleinanzeigen niet alleen tot meer gebruikers geleid. Ook de waardering van beleggers voor dergelijke ‘buyers fee’ gebaseerde platformen neemt toe.

NFT’s zorgen voor nieuwe dynamiek

Nog maar heel weinig platformen en marktplaatsen faciliteren betalingen met crypto currency. Wel zie ik de komende jaren grote impact van blockchain-technologie op de dynamiek op marktplaatsen en platformen. Neem NFT’s (Non-Fungible Tokens). Via een dergelijke token kan eigenaarschap gekoppeld worden aan digitale en fysieke items. Inmiddels zijn er al aparte marktplaatsen rondom NFT’s zoals OpenSea. Maar ook traditionele veilinghuizen beginnen zich te bewegen in de wereld van NFT’s. Een mooi voorbeeld is veilinghuis Sotheby’s dat via een speciaal platform Metaverse, twee keer per jaar een veilingronde organiseert voor NFT’s. Dit jaar veilde een ander bekend veilighuis Christie’s al het digitale kunstwerk Everydays: The First 5000 Days van kunstenaar Mike 'Beeple' Winkelmann voor 69,3 miljoen dollar (bijna 60 miljoen euro).

NFT’s zorgen voor een nieuwe dynamiek in ecommerce en voor het ontstaan van nieuwe platformen en toepassingen. Ik verwacht daarbij dat traditionele marktplaatsen ook NFT’s gaan inzetten om bijvoorbeeld echtheid van goederen te kunnen waarborgen.

Versterkt consumentengedrag van online naar offline en vice versa

Waar ik vorig jaar nog verwachtte en hoopte dat de brede beschikbaarheid van een vaccin ons in 2021 uit de pandemie zou leiden, kunnen we concluderen dat dit helaas nog niet het geval is. De voorspelde verschuiving van meer online naar meer offline was weliswaar duidelijk zichtbaar gedurende de zomer toen er geen beperkende maatregelen meer waren. Hiermee kregen reis- en entertainmentplatformen een sterke impuls.

Nu er nieuwe maatregelen zijn ingevoerd, zie je hier echter stagnatie en richten consumenten zich weer meer op de online wereld en online ontmoetingen. Deze ‘coronadeining’ zal het komende jaar aanhouden waarbij ik wel verwacht dat het gedrag bij met name het loslaten van de maatregelen iedere keer versterkt zal worden. Vergelijk het met een bal die die heel hard onder water duwt, hoe harder en dieper je duwt des te hoger zal de bal omhoog springen als je hem weer loslaat. Ditzelfde zal gebeuren met het gedrag van consumenten en het succes van platformen die live ontmoetingen en reizen faciliteren.

Snelle groei C2C-platformen

Door de opruimwoede tijdens lockdowns nam de online handel tussen consumenten op marktplaatsen en platformen sterk toe. Volgens McKinsey is deze groei blijvend en zal de komende vier jaar de handel via C2C-platformen jaarlijks met 35 procent toenemen. Dit is ook te danken aan het feit dat consumenten uit financiële en duurzaamheidsoverwegingen vaker kiezen voor tweedehands. Verwacht wordt dat C2C-platformen een sterke een impuls krijgen door Generatie Z (15-24 jaar) die nu al verantwoordelijk is voor 43 procent van het totale handelsvolume.

Toename aggregators door Open Banking en PSD2

Door PSD2 en Open Banking neemt het aantal dienstverleners in de betaalwereld snel toe. Met name partijen die zich uitsluitend op ‘account information’ en ‘payment initiation’ richten, de zogenaamde aggregators, schieten als paddestoelen uit de grond. Deze dienstverleners zoals SaltEdge en Yolt zorgen ervoor dat platformen makkelijker gebruikers kunnen identificeren en goedkopere, snellere en lokale betaalmogelijkheden kunnen aanbieden.

Zo zet Gumtree, de grootste marktplaats van Engeland, Open Banking in om C2C betalingen te faciliteren bij het kopen en verkopen van auto’s. Hiermee kan het voor een relatief laag bedrag deze gegarandeerde betalingen afhandelen.

Ook grote betaaldienstverleners beginnen de toegevoegde waarde te zien van Open Banking wat blijkt uit de overname van Tink door Visa. Er zullen in 2022 meer dienstverleners bijkomen en de kans is groot dat kleinere partijen op dit gebied worden overgenomen.

Nieuwe, verfrissende niches

Naarmate een platform langer bestaat en groter wordt, ontstaat er ruimte voor subdomeinen. Deze ontwikkeling zet zich komend jaar verder door waarbij we verfrissende platformen zien in niches die je zelf niet had kunnen bedenken. Neem Seev, een platform dat jongeren helpt om beter om te gaan met hun schuldenlast. Dit initiatief kun je niet direct in een bepaalde categorie plaatsen, maar is wel van grote maatschappelijke waarde.

Een ander inspirerend voorbeeld is het Belgische Pakske waar aanstaande ouders niet alleen een kraamlijst kunnen maken, maar ook een bijdrage kunnen vragen voor een cadeau dat ze zelf willen kopen. Hierbij betalen mensen via het platform een zelf te bepalen bedrag aan de (toekomstige) ouders. Pakske faciliteert hiermee als het ware crowdfunding voor kraamcadeaus.

Europese eisen voor crowdfunding-platformen

En gesproken over crowdfunding: door een nieuwe Europese Verordening worden er verschillende nieuwe eisen gesteld aan crowdfunding-platformen. Zo zijn er bijvoorbeeld eisen voor een klachtenregeling, een bedrijfscontinuïteitsplan, de financiële huishouding en het aanbieden van betaaldiensten. Bestaande crowdfunding-platformen die zich richten op de zakelijke markt hebben om te kunnen voldoen aan de eisen, nog maar tot 10 mei 2022 de tijd om een nieuwe vergunning aan te vragen bij de AFM. Voor die tijd zullen zij belangrijke keuzes moeten maken.

Platform-innovatie in traditionele branches dankzij digitalisering

De pandemie heeft ervoor gezorgd dat bedrijven versneld digitaliseren. Vooral in branches die niet voorop liepen op dit gebied zorgt dit voor het ontstaan van interessante nieuwe initiatieven en diensten. Zo kan één van de grootste veilingen van Nederland dankzij de transitie naar een online veilingplatform ook nieuwe diensten en een groter bereik ontwikkelen.

Verder is het Nederlandse startup Pharmaoffer actief in een zeer interessante niche. Zij zorgen voor een revolutie in de markt voor farmaceutische grondstoffen door medicijnmakers wereldwijd eenvoudig toegang te bieden tot gekwalificeerde grondstofleveranciers met eerlijke prijzen. Door deze partijen direct aan elkaar te koppelen maakt Pharmaoffer tussenhandelaren overbodig.

De pandemie is ook in de farmaceutische wereld een omslagpunt geweest. De partijen die doorgaans gericht waren op handelen via persoonlijke contacten op onder meer beurzen, werden gedwongen digitaal zaken te doen. Het initiatief van Pharmaoffer sluit daar perfect bij aan en levert een concrete bijdrage aan het oplossen van medicijntekorten en het probleem van dure medicijnen. Ik verwacht het komende jaar meer gelijksoortige initiatieven te zien.

Het is duidelijk dat er ontzettend veel interessante ontwikkelingen zijn in de wereld van platformen en marktplaatsen en het steeds laagdrempeliger wordt om toe te treden met een nieuw idee. Zo brengt cloud hosting toegankelijkheid en eindeloze schaalbaarheid, standaardisatie en open source zorgen voor goede beschikbaarheid van tools, kennis (Codecademy) en kant-en-klare bouwstenen voor software (GitHub). Verder is bewezen dat PSD2 / Open Banking mooie kansen biedt voor start-ups die toepassingen introduceren waar niemand ooit aan had gedacht. Europese bedrijven kunnen hiermee wereldwijd een sterkere positie veroveren wat zowel in economische en maatschappelijke zin positief is.

The next big thing

Omdat de ontwikkelingen razendsnel gaan, is het lastig te voorspellen wat ‘the next big thing’ gaat zijn. Een jaar geleden had vrijwel niemand het over NFT’s en nu is het een nieuwe markt met gigantisch veel potentieel. Kijk bijvoorbeeld naar de investering van $150 miljoen in de metaverse Zepeto door Softbank. Zo biedt iedere nieuwe innovatie weer ruimte voor nieuwe, ambitieuze ondernemers om zelf the next big thing neer te zetten. Verandering en innovatie zijn de enige constante factoren in deze markt. Ofwel, never a dull moment in the world of platforms!